Aanleiding

In het kader van het Sigmaproject 3 “Mondingsgebied Grote Nete” wordt een zone van 54 hectare ingericht als overstromingsgebied waar natuur de hoofdfunctie krijgt. Dit gebied is gelegen op de linker- en rechteroever van de Grote Nete op het grondgebied van de gemeenten Lier, Nijlen en Berlaar.

Dit Sigmaproject was de aanleiding voor de herlocalisatie van drie visverenigingen naar een nieuw centrum voor de hengelsport in de buurt van de site Heirbeemden, op de linkeroever van de Kleine Nete.

Situering

De site Heirbeemden is gelegen in de vallei van de Kleine Nete. Binnen dit valleigebied ontwikkelde zich de laatste decennia een sterk gefragmenteerd recreatielandschap met kunstmatige vijvers en weekendverblijven, met ophogingen en aanplantingen allerhande als resultaat. Het Netekanaal en de loop van de Kleine Nete zijn samen met hun begeleidende dijken, de structuurbepalende elementen binnen de vallei.

De site Heirbeemdweg kent een geschiedenis zoals zoveel andere kavels in het gebied. De naam verklaart alvast veel over de ligging van de percelen. Een beemd is een toponiem dat gegeven werd aan de gronden die gelegen waren in beekvalleien. Het zijn graslanden die eeuwenlang eenzelfde agrarische functie kenden, namelijk dat van hooiland.

In de jaren ‘50-70 van de vorige eeuw was de economische rendabiliteit ontoereikend voor de landbouwers en op diverse percelen binnen de vallei werden er (vis)vijvers uitgegraven. Later kwamen daar kleine vakantiewoningen bij. Sommige daarvan worden nu permanent bewoond. Anderen zijn in staat van verval.

Deze evolutie van de site heeft een zware tol geëist op het uitzicht van de vallei. Verscheiden percelen zijn inmiddels dermate verwaarloost en liggen bezaaid met afval.

Visie

Opzet van de opdracht was een site te ontwerpen waar drie visputten komen te liggen, één voor elke club met één centraal en modulair gebouw (met alle nodige faciliteiten). In het centrale gebouw heeft iedere visclub zijn eigen lokaal/kantine. Het aantal visputten is afhankelijk van de ruimtelijke inpasbaarheid binnen de site.

Om tot een gedragen ontwerp te komen werd voldoende gesproken en teruggekoppeld met de drie verschillende visclubs en werd het advies en Sportvisserij Vlaanderen ingeroepen.

De vijvers dienden ontworpen te worden met voldoende aandacht voor natuurlijke elementen. Het was de ambitie van de opdrachtgever om het viswater zoveel mogelijk op natuurlijke wijze te zuiveren en een goede waterkwaliteit te garanderen. Om dit te realiseren werden een aantal randvoorwaarden vastgelegd: het wateroppervlak diende een oppervlakte van minimaal 1ha te hebben en er moest ruimte gemaakt worden voor natuurlijke oevervegetatie die de nutriënten uit het water kunnen halen.

De oeverzone wordt voorzien van voldoende visplekken om te beantwoorden aan de noden en wensen van de verschillende visclubs. In overleg met de betreffende visclubs is er gekozen voor voldoende brede visstoepen. Ze zijn elk 4 meter breed en daardoor geschikt voor duovissen. De visstoepen zijn op voldoende afstand van elkaar verwijderd om geen conflicten te veroorzaken tijdens het vissen. Elke visvijver wordt voorzien van een vlonder voor mindervaliden. De restruimte tussen de stoepen wordt zo natuurlijk mogelijk ingericht. Door te werken met een getrapt oeverprofiel wordt de gewenste visdiepte zo snel mogelijk bereikt.

De vijvers zijn organisch vormgegeven om het natuurlijk karakter nog extra te versterken. De verschillende vijver worden visueel van elkaar gescheiden door middel van dijklichamen. Deze dijken voorzien in de nood om zoveel mogelijk oevers te ontsluiten met de wagen. Een moderne visser draagt ettelijke kilo’s aan vismateriaal met zich mee en om de last van het transporteren te beperken was dit een belangrijk thema.

Centraal wordt er in elke visvijver een ecologische zone voorzien die het merendeel van het jaar onderwater zal staan. Ze is ontoegankelijk en door ze verder dan de maximale hengelafstand te positioneren dus ook onbevisbaar. Op dit eiland krijgt de natuur zijn vrijheid. Het  zal mee instaan voor de natuurlijke waterzuivering van het viswater, geeft de waterpartij een natuurlijkere aanblik en is fungeert als een rust- en paaiplaats voor de vissen en andere watergebonden soorten.

Om bij te lage waterstanden vers water in de visvijvers te krijgen kan er via een pompsysteem water uit de Kleine Nete aangevoerd te worden. Elke vijver is afzonderlijk aangekoppeld en kan zelf bepalen wanneer dit wenselijk is. Om water te lozen is een grachtennetwerk uitgewerkt dat elke vijver in staat stelt om via een kleine sluis het overtollige water af te voeren naar de aanpalende beek.

Het was de ambitie van het project om zo min mogelijk te verharden. De secundaire ontsluitingsassen worden uitgevoerd in een halfverharding net zoals alle parkeerplaatsen. De hoofdas wordt voorzien in een karrenspoor. De toegang naar het centrum voor hengselsport wordt uitgevoerd in kasseien om aan te geven dat dit geen toeristische route is.

Clublokaal Centrum voor hengelsport

Elke visclub zal een clublokaal krijgen in het centrum voor hengelsport. Dit gebouw zal de verschillende clubs een plaats bieden om hun activiteiten uit te voeren, vergaderingen te organiseren, alsook is het voor de clubs zelf een bron van inkomsten (hapjes, drinken, …) en een ruimte waar ze hun (onderhouds)materiaal kunnen stockeren.

De aanwezigheid het gebouw dient visueel een minimale impact op de omgeving te hebben. Het voornaamste aandachtspunt was de modulaire opbouw van de constructie. Hierdoor zou het complex op een eenvoudige manier en met beperkte ingrepen omgevormd moeten kunnen worden tot één gebouw. Naar indeling en oriëntatie is er gekeken naar de wensen van de huidige clubs en werden referentieprojecten bestudeerd. Zo wensen de vissers een lokaal dat zicht heeft op de vijver, omdat dit van belang is tijdens wedstrijden.

Het clublokaal is modulair en toekomstgericht opgebouwd uit duurzame materialen. De modulariteit maakt dat er meerdere varianten van invulling mogelijk zijn naargelang de site zich zal ontwikkelen in de toekomst.

Het gebouw is samengesteld uit drie lokalen die elk afzonderlijk van elkaar functioneren. De indeling van de lokalen is identiek. Het grootste deel van de ruimte gaat uit naar het terras en de kantine zelf. Aangrenzend vinden we ruimte terug voor een keuken, berging, bar en sanitair.